خبرنگار، آخرین دیده بان دموکراسی و انسانیت

ابراهیم سلیمی کوچی، دراین‌باره به ایسنا گفت: من به‌عنوان یک استاد دانشگاه و کسی که نوشتن، دغدغه روزمره و بنیادی او است، با خبرنگاران حوزه فرهنگ، داستان‌نویسی، ادبیات و هنر همکاری داشته‌ام و مفتخر هستم که مورد پرسش و نظرخواهی آن‌ها قرارگرفته‌ام. من همیشه سپاسگزار آن‌ها بوده‌ام. من فکر می‌کنم به‌خصوص در اصفهان افرادی هستند که به‌شدت دغدغه تعالی و اعتلای فرهنگ عمومی و اضافه کردن نکاتی به سرمایه‌های فرهنگی این سرزمین را دارند؛ بنابراین از همکاری با این افراد خرسند هستم و به عقیده من خبرنگارانی که در حوزه فرهنگ و هنر فعالیت داشته‌اند، وظیفه خود را به‌خوبی انجام داده‌اند.

او با بیان اینکه بیشتر خبرنگاران در حوزه فرهنگ و هنر در ایران از نسل جوان و جویای پیشرفت و استفاده از ابزار جدید در کار خود هستند و سعی در به‌روز بودن، حاضر و نزدیک به صحنه بودن و دریافت درک کافی ازآنچه که باید به‌عنوان خبر ارائه کنند را دارند، خاطرنشان کرد: لازم به ذکر است که خبرنگاری یک هنر و به‌طورکلی یک هنر ورزی به شمار می‌رود که هیچ‌گاه تکمیل نمی‌شود و یک خبرنگار پیوسته در حال یادگیری و کنکاش است. علاوه بر این خبرنگاری نیز مانند سایر مشاغل فرهنگی بهره‌مندی مادی چندانی ندارد.

دانشیار ادبیات تطبیقی دانشگاه اصفهان یادآور شد: جوانانی که در حوزه فرهنگ و هنر به‌عنوان خبرنگار فعالیت کرده‌اند، در حد توان خود حضور فعال و مؤثری داشته‌اند؛ البته نقدهایی نیز بر آن‌ها وارد است که بیشتر به مدیریت خبرپردازی یا انتشار خبر مربوط می‌شود. اینکه مدیریت در فعالیت‌های بالادستی تصمیم بگیرد که چه چیزهایی به خبر تبدیل بشود یا نشود و اینکه خبر از چه جنبه‌ای تدوین، تأکید و یا حذف شود، در حیطه اختیارات خبرنگار نیست.

سلیمی کوچی ادامه داد: طبق تجربه شخصی من در حوزه مطالعات فرهنگی، داستان‌نویسی، جستارنویسی و خصوصاً در حوزه محیط‌زیست می‌توان فعالیت خبرنگاران جوان را تائید کرد. به‌طورمعمول در هر شغل و مسئولیتی یک‌سری قصور وجود دارد که گاهی این قصور فردی است ولی لازم است که این قصور در حوزه خبرنگاران به‌صورت کلان‌تری دیده شود.

نویسنده کتاب‌های «ادبیات و دفاع سیاره‌ای» و «یک مشت جوان خوشگل» اضافه کرد: اینکه آیا خبرنگاران به‌اندازه کافی آزادی عمل داشته‌اند و تا چه اندازه به آن‌ها اجازه داده می‌شده که خلاقیت خود را در استراتژی فعالیت‌هایشان به کار بگیرند و فردیت خود مانند تجربه، رهیافت و گرایش‌های فردی را به‌عنوان یک انسان در کار خود مداخله دهند، سؤالاتی است که احتمالاً معطوف به مدیریت خبرپردازی است. به عقیده من خبرنگاران می‌توانند کمک کنند که روند به تحلیل رفتن فرهنگ کتاب‌خوانی و مطالعه و سروکار داشتن با هنر و متن و محتوای ناب در جهان مدرن و پسامدان، کندتر پیش برود و یا اینکه یک خودآگاهی شکل بگیرد که افراد مطالعه بیشتری داشته باشند، بیشتر فکر کنند و تفکر انتقادی داشته باشند.

او خاطرنشان کرد: تمام فرآورده‌های فرهنگی، هنری و ادبی که برای مخاطب ساخته‌وپرداخته می‌شود، به دست خبرنگاران می‌تواند بهتر معرفی و عرضه شود؛ عمدتاً خبرنگاران در برآورده کردن توقعات فعالان حوزه فرهنگی کار خود را انجام داده‌اند و اینکه تا چه اندازه رهیافت‌هایی در اختیار آن‌ها گذاشته شود تا بتوانند خلاق‌تر، آزادانه‌تر، دلیرانه‌تر، انسانی‌تر و عمیق‌تر به وقایع نگاه کنند، از دست خبرنگاران خارج است و باید در این حیطه افرادی که مدیریت می‌کنند را مورد پرسش قرارداد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: من به‌عنوان یک نویسنده از خبرنگاران انتظار دارم که در سطحی بالاتر از اطلاع‌رسانی یا اعلام رویدادها و فرآورده‌های فرهنگی، فعالیت کنند. ما با یک رستاخیز و انفجار گردش اطلاعات روبرو هستیم و اگر کسی مطلبی را صفحه‌ای منتشر کند، بنا بر ظرفیتی که دارد و به‌صورت بالقوه در فضای مجازی و مکتوب و رسانه‌ای می‌چرخد که این اطلاع‌رسانی بسیار سطحی و به‌صورت عمومی است. ما می‌توانیم با عمق بیشتری به کنکاش پدیده‌هایی که قرار است خبرساز شوند، بپردازیم؛ به قول فلاسفه ما باید پدیده‌ها را در یکجایی بگذاریم و از زاویه‌ای به آن‌ها نگاه کنیم که همه نمی‌توانند نگاه کنند یا به‌اندازه کافی تمرکز و دانایی و اشراف روی آن ندارند.

او با اشاره به اینکه شاید کار خبرنگار این است که بتواند با چینش خبر و تدوین هنرمندانه و معماری جدید، یک فرآیند معنادار و محرک و اشتیاقی را ایجاد کند که مخاطب در برابر آن خبر منفعل نباشد، گفت: خبرنگار می‌تواند به بسط تفکر انتقادی کمک کند، نگاه جدیدی به ادبیات داشته باشد، یک رابطه جدید میان یک فرآورده هنری مثل تابلوی نقاشی با مخاطب ایجاد و مخاطب را به یک نگاه جدید دعوت کند. این‌ها انتظاراتی است که می‌توان از خبرنگاران امروزه حوزه فرهنگ و هنر داشت؛ یک‌قدم جلوتر رفتن در معرفی و ایجاد اشتیاق برای رابطه گرفتن با آن پدیده و نگاه عمیق‌تر و چندجانبه به آن، می‌تواند یکی از وظایف مؤثر خبرنگاران امروز باشد.

سلیمی کوچی که این نویسنده که کتاب‌های «به رنگ زندگی» و «پاییز پرستوی سفید» نیز از دیگر آثار اوست، افزود: به نظر من خبرنگاران مثل همه کنش‌گران حوزه فرهنگ از آخرین دیده‌بان‌های دموکراسی و انسانیت هستند. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که به‌شدت تحت تأثیر نظام سرمایه‌داری است و در حوزه سیاسی در حال پیشروی به سمت ساختارهای خودکامگی است و این مسئله مربوط به جغرافیای خاصی هم نیست. به‌طورکلی انسان در میان انبوهی از وسایل ارتباطی روزبه‌روز تنهاتر و بی‌ارتباط تر می‌شود؛ او کمتر فرصت تجربه‌های معنوی و انسانی و بین فردی را دارد.

او بیان کرد: خبرنگار جزو دیده بان‌هایی است که می‌تواند اثرگذاری داشته باشد؛ وقتی امروز یک پدیده فرهنگی، هنری شکل‌گرفته و عینیت پیداکرده، تنها خبرگزاری است که می‌تواند ارتباط بین مخاطب و آن پدیده را فراهم کند. چگونگی پرداختن خبرگزاری به یک رویداد فرهنگی و استفاده از ابزارهای بصری مثل عکس‌ها، تیترها، پایان‌بندی، شروع، مقدمه و چالش‌هایی که می‌تواند ایجاد کند که بتواند یک معنای ناب، زیبا و خوش‌فرم‌تری را مطابق سلایق مخاطب ارائه کند، فعالیت‌هایی است که اطلاع‌رسانی از طریق آن می‌تواند صرفاً یک اطلاع‌رسانی خام سطحی نباشد، بلکه اطلاع‌رسانی باشد که دارای کنشگری نیز است؛ به این معنا که دعوت‌گری داشته باشد و هم‌چنین خبرنگار بتواند در محتوا و فرم حامل ارزش‌هایی باشد که همه ما در فرهنگ و هنر به دنبال آن هستیم.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: خبرنگارانی که دغدغه مسائل و پدیده‌های فرهنگی را دارند، به این خاطر است که به یک‌سری ارزش‌ها پایبند هستند. یک‌سری ارزش‌ها مختصات ذهنی و فکری ما را شکل می‌دهند که می‌شود باخبر پردازی خوب آن‌ها را گسترش داد. وقتی‌که ما می‌نویسیم و متن و عکس خوبی را تولید می‌کنیم، قصد داریم که مخاطب با ما همزادپنداری کند و از این طریق یک حس انسانی مشترک، آزادی‌خواهی، دموکراسی خواهی، احترام به هم نوع و فردیت و طبیعت و سایر جانداران، عدالت‌جویی و عدالت‌خواهی را تجربه کند و این‌ها می‌تواند در تعریف جدیدی از خبرنگار به‌خوبی بگنجد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: خبرنگار کسی است که بتواند در ارسال و رساندن خبر به مقصد، میراثی از ارزش‌های فرهنگی خاصی را القا کند و صرفاً یک حامل و پیام‌رسان نباشد، بلکه در فرم و محتوا نیز با دیدگاهی اشتیاق برانگیز و دعوت‌گر، مخاطب را به سمت ارزش‌های ذکرشده که زیربنای مشترک دغدغه اهالی فرهنگ است، سوق دهند.

انتهای پیام