جهاد تبیین راهبردی برای خروج از محاصره تبلیغاتی است

به گزارش پایگاه خبری آموزشگاه رسانه به مناسبت هفته ارتباطات و روابط عمومی در دوشنبه‌های سوهانک، نشست نقش روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها در جهادتبیین دوشنبه (۲۶ اردیبهشت ماه) با حضور فرشاد مهدی پور-معاون امور مطبوعاتی، سپهر خلجی- عضو شورای اطلاع رسانی دولت، علی ربیعی- استاد دانشگاه و سخنگوی دولت دوازدهم، اکبر نصرالهی- رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه و حسین امامی- عضو هیات مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی ایران در دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و در سامانه دانان برگزار شد.

جهاد تبیین راهبردی برای مقابله با جعل خبر و جریان تحریف

اکبر نصراللهی-رئیس دانشکده علوم اجتماعی در سخنانی با شاره به نقش روابط عمومی‌ها در جهاد تبیین در ابتدای این نشست گفت: نقش روابط عمومی در جهاد تبیین مهم‌تر از رسانه‌هاست چون روابط‌عمومی‌ها خاستگاه و سرچشمه و راوی اول اخبار، نزدیک‌ترین بخش و فرد حقیقی و حقوقی به روایت‌ها و خبرها روابط‌عمومی‌ها هستند. بنابراین نقش آن‌ها در جهاد تبیین و در تولید و انتشار خبر مهم است. اگر به موقع، صحیح و درست اخبار و رویدادهای مورد نیاز مردم را در حوزه مسئولیت و ماموریت خود شناسایی و در بسته‌بندی‌های جذاب با ابزارهای رسانه‌ای مناسب تولید و منتشر کنند، وظیفه خود را در جهاد تبیین می‌توانند ایفا کنند و دیگر عرصه‌ای برای جولان رسانه‌های بیگانه باقی نمی‌گذارند.

رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه ادامه داد: رسانه‌ها هم در محور دوم سازنده و جهت دهنده افکار عمومی و واسطه اطلاع رسانی هستند؛ ناظر مستقل و مطالبه‌گر هم هستند. نقش رسانه این است که آنچه اتفاق نیفتاده و کاری که باید مسئولان انجام می‌دادند اما ندادند را بیان کند. بنابراین جهاد تبیین آن‌ها، محدود به روایت مسئولان نمی‌شود.

نصراللهی تصریح کرد: جهاد تبیین یک راهبرد برای خروج از محاصره تبلیغاتی و دادن اطمینان به مردم از طریق روایت درست، یک استراتژی و راهبرد برای خروج از محاصره تبلیغاتی، مقابله با روایت‌های نادرست و مقابله با جعل خبر و جریان تحریف است.

جهاد تبیین یکی از نقش های اصلی روابط عمومی هاست

 سپهر خلجی- عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت ضمن تبریک به مناسبت روز ارتباطات و روابط عمومی با بیان اینکه روابط عمومی نقش اصلی و مهمی در حوزه تولید و به جریان انداختن خبر دارد بیان کرد: روابط عمومی درگاه اصلی کسب خبر و گردش خبر بسیاری از رسانه‌های ماست. جهاد تبیین یکی از نقش های اصلی روابط عمومی هاست و کارگزاران روبط عمومی امروز رزمندگان صحنه این جهاد هستند.  ما اکنون در فضایی هستیم که درگیر چند موضوع متفاوت اما در عین حال در هم تنیده هستیم؛ یعنی هم درگیر جنگ روایت‌ها بر پایه عناصر شناختی و در عین حال یک جنگ ترکیبی. که پایه همه این‌ها در رسانه و افکار عمومی است. طبیعی است که بهترین کسانی که می‌توانند در این زمینه نقش ایفا کنند رسانه‌ها و روابط‌عمومی‌ها هستند.

وی گفت: نقش روابط‌عمومی‌ها حساس است و با هیچ بخش دیگری در روایت‌گری از خدمات و تصویر سازمان و موقعیت و حتی اشخاص قابل مقایسه نیست. در بحث جهاد تبیین، رویکرد اساسا ایجابی است و در مقابل حجم تخریب‌ها و جنگ ترکیبی است که شکل می‌گیرد.

عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت در ادامه با تاکید بر حفظ جایگاه اصلی روابط عمومی‌ها توصیه کرد: همه باید کمک کنند که روابط‌عمومی‌ها به اداره رانده‌شدگان سازمان تبدیل نشوند. روابط عمومی‌ها باید نسبت به موضوعات مختلف بلافاصله رفع شبهه کنند، از گروه‌های مشورتی کمک بگیرند، در هر خبری که تنظیم می‌کنند به روایتی که در موردش شکل می‌گیرد از قبل توجه کنند، در تولید و انتشار خبر کنترل داشته باشند.

وی در پایان خطاب به روابط عمومی‌ها گفت: شما وظیفه تبلیغ افراد را ندارید بلکه مسئولیت تبیین و تبلیغ خدمات را دارید، به پازل دشمن توجه کنید، از روابط‌عمومی‌ توجیه‌گر فاصله بگیرید، به افکار عمومی توجه کنید و بر پیام‌ها مدیریت داشته باشید.

نگاه حذفی و سانسوری مخل جهاد تبیین است

علی ربیعی-استاد دانشگاه و سخنگوی دولت دوازدهم در ادامه این نشست اظهار کرد: زمانی ما محدود به روزنامه نگاری علامه بودیم. در این سال‌ها جامعه علمی ارتباطات ما بسیار گسترش پیدا کرده و انواع ارتباطات در حوزه‌های مختلف شکل گرفته است و خوشبختانه روابط‌عمومی‌ها هم دارای رشته در دانشگاه شده‌اند. متاسفانه امروز حال و هوای بچه‌های رسانه‌ها از نظر معیشتی و اقتصادی خوب نیست و رسانه‌ها در حال کوچک‌تر شدن هستند. از طرفی، روابط‌عمومی‌ها امروز در رنج‌اند وارتباطات هم دچار بحران است.

وی با اشاره به بحث ارتباطات و جهاد تبیین یادآور شد: امروز اهمیت ارتباطات از سطح جهانی به سطح خانواده رفته و مورد بحث قرار گرفته است. در مورد اهمیت ارتباطات بسیار کتاب و مقاله چاپ شده و جامعه پویا و شاد را مرتبط با آن می‌دانند. هرچند که امروز در سطح خانواده دچار کج‌کارکردی ارتباطات هستیم و عامل اصلی طلاق برعکس تفکر عمومی، عدم ارتباطات است.  اگر رنسانس را عامل عصر روشنگری اول در مقابل جهالت قرون وسطایی بشناسیم، امروز در عصر دوم روشنگری قرار داریم. اما روشنگری این بار نه در برابر جهالت، بلکه در مقابل تحریف و برساختن واقعیت‌هاست. آسیب پروپاگاندا آن قدر قوی است که مفهوم پساحقیقت ابداع شد و بحث و گفتگوی زیادی پیرامون آن شکل گرفت.

ربیعی یادآور شد: هر جامعه‌ای یک‌سری اقدامات در دفاع از حقیقت دارد. نقش کنش‌گران ارتباطی و رسانه‌ای در میان این جریان پساحقیقت‌ساز به اعتقاد من امروز برجسته‌تر از هر دوره دیگری است. تبیین بدون ابزار ارتباطاتی امکان ندارد و وجه مهم آن، گفتگو است. اما الزامات گفتگوی اجتماعی امروز چیست؟ تعریف دهخدا برای جهاد، بخشایش آنچه در حیطه توانایی آدمی است از گفتگو کرداراست. این‌ها گزاره‌هایی است که در تعریف جهاد و تبیین و پس زمینه مفهومی حقایق داریم.

ربیعی با بیان اینکه رسانه‌ها مهم‌ترین وسیله و ابزار تبیین هستند، گفت: در گذشته نه چندان دور، رسانه‌ها فقط حاملان یک طرفه پیام بودند. اما امروز نسبت وسیعی بین رسانه و زندگی اجتماعی به وجود آمده و این نسبت در مسائلی که نیاز به تبیین دارند در چهار محور می‌تواند بیان شود که شامل رسانه به مثابه به سطح آوردن مسائل قابل گفتگو، رسانه به مثابه تبیین‌گر ابعاد گفتگو، رسانه به مثابه جهت‌دهنده و روایت‌ساز، و رسانه به عنوان یک مساله است.

این استاد دانشگاه سپس مطرح کرد: رسانه ابزار تبیین یا شکل دادن گفتگوست و امروز دوران پیام‌های یک سویه گذشته. یکی از مشکلات کشور این است که تمام موضوعاتی که مورد بحث قرار می‌گیرد به کامیابی نمی‌رسد و علت‌یابی نمی‌شود یا علت‌های موهوم برایش ارائه می‌شود.  باید گفتگو صورت بگیرد، چون گفتگوست که می‌تواند تبیین را بسازد. گفتگویی که دو یا چندجانبه باشد. اما صداوسیما چقدر این الزام را فراهم می‌کند؟ نکته دوم این است که جهاد تبیین در برابر نگاه سانسوری قرار دارد؛ پاسخ پیچیده به دنیای پیچیده است و نگاه حذفی و سانسوری در جهاد تبیین به عنوان مخل عمل می‌کند، الزام سوم برابری در دستیابی به رسانه و الزام چهارم رعایت اخلاق گفتگو است که اگر این زمینه‌ها ایجاد شود، می‌توان نقش روابط‌عمومی‌ها و رسانه‌ها را در آن تعریف کرد. جهاد تبیین یک پروژه اجتماعی است و نمی‌توان دور آن فنس کشید و جدایش کرد.

علل پیدایش جهاد تبیین غلبه بازنمایی بر واقعه، رشد فیک‌نیوزها و تهاجم چندوجهی

فرشاد مهدی‌پور – معاون امور مطبوعاتی وزارت ارشاد هم در سخنرانی خود ویژگی اصلی پیدایش جهاد تبیین را غلبه بازنمایی بر واقعه، رشد فیک‌نیوزها و تهاجم چندوجهی بیان کرد و گفت: اساسا ما در ضرورت یا آنچه که ما را به این مساله رسانده که جهاد تبیین باید شکل بگیرد باید تامل کنیم. اگر مساله به صورت روشن تقریر شود راه‌حل‌های آن هم در دسترس‌تر خواهد بود. تا قبل از واکاوی دقیق مساله، ‌یافتن راه‌کار کار پیچیده‌ای خواهد بود. این مساله چند پیشران مهم داشته که شامل تغییر مسائل فناورانه و تکنولوژیک، تسریع در کاهش مرجعیت رسانه‌ای کشور و کمبود منابع انسانی و نیروی متخصص است.

مهدی پور حرکت به سمت هم‌گرایی، تربیت نیروی انسانی زبده و تکنولوژی را از جمله مهم‌ترین نقش‌ها در زمیه جهاد تبیین عنوان و گفت: چه نقشی برای روابط‌عمومی‌ها می‌توانیم قائل شویم؟  اگر نتوانیم ابزارهای لازم این عرصه را ایجاد کنیم یا در اختیار بگیریم، یکی از بال‌های مهم کار دچار نقص می شود.  روابط عمومی‌ها باید به سمت همگرایی حرکت داشته باشند و کلیت فضای رسانه باید همگرا شود اما ما در کشور خلاف این جهت حرکت می‌کنیم.  یکی از مهمترین وظایف روابط عمومی در جهاد تبیین مقابله با همین اخبار جعلی است و پاسخ‌گویی روابط عمومی‌ها نسبت به اخبار جعلی بسته به زمان دارد که هرچه زودتر انجام شود، زودتر با این اخبار مقابله می‌شود.  

معاون مطبوعاتی همچنین در پایان با بیان اینکه باید به مدرسه برگردیم گفت: روابط‌عمومی و کار ارتباطی چیزی نیست که بشود در دانشگاه آن را حل و فصل کرد. مدرسه می‌تواند به بچه‌های ما یاد بدهد که چطور کار ارتباطی را انجام دهند. در غیر این صورت، نقایص موجود کاهش پیدا نخواهد کرد.

کلمات کلیدی جهاد تبیین چیست؟

حسین امامی- عضو هیات مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی ایران در بخشی از این نشست تخصصی واژگاه کلیدی جهان تبیین از منظر ارتباطی را پاسخگویی، آگاهی بخشی، بیان حقایق بدون هیاهو، گفتمان سازی اقناع و نفوذ در افکار عمومی عنوان کرد و نقش رهبران و تقویت عقیده موجود را بهترین و سریعترین راهکار در راستای چگونگی شکل گیری تبیین مطرح کرد.

وی با اشاره به فرایند تبیین، خنثی ساختن یا تغییر و تعدیل ایده های خصمانه، آشکار کردن دیدگاه‌های مثبت و عقاید منفی، حفظ دیدگاه‌ها و تکرار پیام ها و نظرات مثبت را از جمله فرایندهای تبیین عنوان کرد.

این عضو هیات مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی ایران توجه به جاذبه، منفعت فردی و نیاز مردم را عوامل موثر در پذیرش مردم در امر تبیین عنوان کرد و در این باره توضیح داد: «هارولد لاسول» هشت جاذبه اصلی را بیان می‌دارد که مردم را تحریک می‌کند که عبارتند از: قدرت، احترام، رفاه، عشق و علاقه، ثروت، مهارت، تو چشم افتادن، بزرگ شدن و نهایتا توانایی‌های متمایز کننده فیزیکی و روحی. تحقیقات روابط عمومی نشان داده است پیام‌هایی که حاوی این موضوعات باشد، برای مخاطبان جذلب است و راحت می پذیرد، مواردی از جمله: پول در آوردن، لذت بیشتر، مطمعن بودن، حفظ مالکیت، کارها را آسان تر کردن و همچنین ایمن بودن.

امامی در پایان سخنانش، انسانی کردن یک مسئله، آمار، نظرسنجی و رای گیری، گواهی و شهادت‌ها و جاذبه‌های عاطفی را از جمله تکنیک‌/هایی برای افزایش میزان اقناع یک پیام عنوان کرد. همچنین تکنیک‌هایی برای افزایش میزان اقناع یک پیام و پذیرفته شدن آن از سوی مردم و روابط‌عمومی‌ها باید چه بکنند، نیز از جمله مواردی بود که امامی در سخنان خود به آنها اشاره کرد.

انتهای پیام