چگونگی ارتباط با رسانه ها

چگونگی ارتباط با رسانه ها
در ارتباط برقرار کردن با رسانه ها باید نکاتی را مدنظر داشت و به آسانی و بدون تفکر تحت تأثیر بسیاری از پیام ها
قرار نگرفت. مهم ترین این نکات عبارت اند از:
38
-1 داشتن آگاهی کامل در خصوص استفاده از رسانه ها
خواه تماشاگر برنامه خبر تلویزیون باشیم یا یک تابلوی تبلیغاتی در بزرگراه ها، پیام رسانه ای دریافتی از آن
چیزی است که توسط یک یا احتمالاً چند نفر طراحی و نوشته شده است. تصاویر مربوطه توسط یک نفر گرفته
شده است و یک طراح خلاق نیز آن ها را با هم تلفیق کرده است. ولی این امر فقط یک روند فیزیکی نیست.
آن چه رخ می دهد این است که هر چه توسط چند نفر ساخته و پرداخته می شود برای بقیه به صورت یک
امر مسلم درمی آید. ولی ما به عنوان مخاطب، از واژه ها، تصاویر و یا ارائه هایی که حذف شده اند، باخبر
نمی شویم. ما فقط چیزهایی را می بینیم یا می شنویم که مورد پذیرش قرار گرفته اند. یاری رساندن به مردم
در مورد درک این که برنامه های رسانه ها چگونه تنظیم می شود، چه چیزهایی می شود و نیز این که
رسانه ها چگونه دانش و درک ما از جهان اطرافمان را شکل می بخشند، از راه های عمده کمک به آنان در
پیشبرد زندگی شان در یک جامعه جهانی و تکنولوژی است.
-2 برخورد منتقدانه با محتوای رانه ها
در این مرحله، فرد می آموزد با پیام های رسانه ای برخوردی انتقادی داشته باشد و مهارت های لازم را برای
تماشای منتقدانه کسب کند، زیرا جهانی که رسانه ها به ما نشان می دهند در واقع تصویری گزینشی است که
ویژگی ها و شرایط لازم برای نمایاندن واقعیت کل جهان را ندارد، اما حقیقت به نظر می رسد، تمامی رسانه ها
پیش از نشان دادن واقعیت، آن را با دقت گزینش، ویرایش، مونتاژ طراحی و بازسازی می کنند. این تصویر که
از عناصر مختلفی برای مقبول جلوه دادن آن در نزد مخاطبان استفاده شده است، به قدری واقعی است که
تشخیص آن را از واقعیت اصلی دشوار می سازد.
بنابراین بین نحوه بازنمایی جهان توسط رسانه و نحوه ادراک، از آن به عنوان مصرف کنندگان رسانه رابطه
وجود دارد.
زمانی که ما هیچ تجربه مستقیم و بی واسطه ای از افراد، سازمان ها، موضوع ها یا مکان های مختلفی که در
رسانه ها نشان داده می شود نداریم، رسانه ها نقش واسطه را ایفا می کنند و از دریچه آن ها به جهان
می نگریم. پس رسانه ها یک نوع عادت رفتاری را به ما می آموزند که خود ما متوجه آن نیستیم. در حالی که
باید واکنش و تحلیل انتقادی نسبت به پیام ها داشته باشیم و از طریق کشف لایه های درونی پیام های
رسانه ای به مجموعه مهارت ها و توانائی های خود را برای مفهوم پردازی اطلاعات ارائه شده به چالش
فراخوانیم.
کسب توانایی، زیرسؤال بردن صحت اطلاعاتی که از تلویزیون یا رسانه های مولتی مدیا دریافت می کنیم،
ضمن آن که موجب می شود ما به عنوان مصرف کننده منفعل به مصرف کننده نقاد و تحلیل گر تبدیل شویم،
باعث می شود تا از اغراض و اهداف پنهان، انگیزه ها، نگرش ها، سازو کارهای تأثیرگذاری و نحوه استفاده
39
رسانه ها از تمهیدات و سیاست های رسانه ای آگاهی یابیم و بدانیم در پس تصاویر و گفتارها، ارزش ها و
ایدئولوژی خاصی به مخاطبان منتقل می شود..
که در بسیاری مواقع مخاطبان به آن توجه نمی کنند و تصور می کنند که رسانه ها صرفاً برای سرگرمی و
تفریح و گذران وقت به وجود آمده اند که متأسفانه موجب می شود فرد از بسیاری اهداف، انگیزه ها و غیره،
آگاهی لازم را کسب نکند.
-3 تحلیل زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تبلیغی محیط رسانه ها
این مرحله دربرگیرندۀ کسب دانش کافی دربارۀ زمینه های تاریخی، اقتصادی رسانه ها و منافع و علایق آن ها
در این حوزه ها است. بی تردید رسانه های مختلف، اهداف و برنامه های خود را برحسب منافع و اولویت های
خاص خود تدوین و اجرا می کنند. باید ببینیم چه چیزی و چه کسی با چه کیفیت و میزانی به تصویر کشیده
می شود. چه گروه ها و افرادی بیش تر در رسانه ها نمایش داده می شوند و علت مطرح شدن بیش تر آن ها
چیست ؟ علاوه بر این ها لازم است بدانیم چه کسی یا چه چیزی به وسیله چه کسانی، چگونه، چرا و با چه
اهدافی به تصویر کشیده می شود.چیزی که بخش اعظم مردم نمی دانند این است که آن چه در واقع از طریق
تلویزیون به فروش می رسد. نه تنها فروش کالاهای تبلیغ شده به مخاطبان به پیام دهندگان است.
مقصود واقعی از پخش برنامه های بازرگانی کانال های تلویزیونی، اعم از خبری یا تفریحی، نه فقط سرگرم
کردن ما بلکه یافتن مخاطبان و قراردادن آنان در یک حالت پذیرش است، به طوری که شبکه یا فرستنده
تلویزیون بتواند زمانی در اختیار صاحبان کالا قرار دهد تا کالاهای خود را به فروش رسانند، پول می پردازند،
صاحبان کالاها نیز اجناس خود را متناسب با نوع افرادی که تماشاگر آن خواهند بود، تبلیغ می کنند، مثلاً
تبلیغ برای کودکان 2 1 سال های که پدر و مادر خوش را وادار به خرید کالای مورد علاقه خود می کنند، –
بنابراین باید قادر به درک زبان رسانه ها باشیم و معانی و مفاهیم نشانه های آن ها را بشناسیم.
-4 رسانه ها، ارزش ها و دیدگاه ها را جایگزین می کنند
رسانه ها به دلیل این که ساخته و پرداخته هستند، از کسی یا چیزی که برای فرد یا افراد سازنده آن اهمیت
دارد. پیامی به همراه دارند. رسانه ها قصه گو هستند، حتی برنامه های بازرگانی هم هر کدام داستان کوتاه و
ساده ای دارند و داستان ها مستلزم شخصیت، زمان و مکان و طرحی هستند که هر کدام شروع و پایانی دارند.
واکنش های موجود در طرح داستان، صرفاً از راه هایی هستند که به وسیله آن ارزش ها در یک برنامه
تلویزیونی، فیلم سینمایی یا پیام بازرگانی گنجانده می شوند.
41
-5 برداشت افراد مختلف از یک پیام رسانه ای واحد، متفاوت است
به علت تفاوت های سنی، تربیتی، آموزشی، هیچ دونفری را نمی توان یافت که یک فیلم واحد را همانند یک
دیگر ببینند و یک قطعه موسیقی واحد را همانند هم بشنوند. حتی اعضای یک خانواده نیز یک نمایش
تلویزیونی را مثل هم نمی بینند. این مفهوم و نظریه ای را که می گوید تماشاگران تلویزیونی و دریافت
کنندگان پیام ها صرفاً مخاطبانی انفعالی هستند که مورد هدف رسانه ها قرار دارند را رد می کند زیرا اکثر
مخاطبان حتی نوجوانان نیز همواره می کوشند مفهوم آن چه را که می بینند، می شنوند یا می خوانند درک
کنند. هرچه راجع به آن چه در اطراف ما می گذرد پرسش های بیش تری مطرح کنیم، پیرامون پذیرش با رد
پیام های رسانه ای و اطلاعات دریافتی، آگاهی بیش تری کسب می کنیم که ، خواه این اطلاعات یک سریال
کممدی تلویزیونی، یک بازی رایانه ای، یک نوار موسیقی، یک پیام بازرگانی مطبوعای یا تلویزیونی و یا یک
فیلم سینمایی دریافت شده باشد.
بنابراین یکی از پیامدهای تحلیل و درک پیام های رسانه ای، بالا رفتن در جامعه است که می تواند منجر به
تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه شود.
پیامدهای رسانه ها
حضور رسانه ها به طور اعم و رسانه های ماهواره ای به طور اخص تأثیرات بسیاری بر خانواده به عنوان گروه
نخستین گذارده است که به آن ها اشاره می شود:
-1 رسانه های ماهواره ای، دیواره های خانواده را هر چه بیش تر نفوذپذیر ساخته و حوادث را نه تنها در سطح
ملی بلکه در سطح جهانی به خانه ها وارد می کنند.
-2 خانواده ها ابعاد سنتی، ملی و تک ساختی خود را از دست داده و چند ساختی شده است.
-3 خانواده ها دیگر محل استراحت نیست. می توان در آن کارکرد یا به برقراری ارتباط با دنیای خارج
پرداخت.
-4 طرز چیدن مبلمان و اثاثیه خانواده تحت تأثیر رسانه، چون تلویزیون یا رایانه قرار می گیرد .
-5 معماری خانه ها به دلیل حضور رسانه های نوین، تغییر می یابند.
-9 رابطه انسان با انسان جای خود را به انسان و اشیاء می دهد و در واقع پدیده ای به نام شیء سروری می افتد و
تماس و ارتباط فرزندان با رایانه، اینرنت و ماهواره و صرف ساعت آن طولانی جهت کسب اطلاعات اعم از
ضروری و مفید و غیر ضروری با غیر مفید، نه تنها دنیای فیزیکی فرزندان و والدین را جدا کرده، بلکه تماس و
ارتباط عاطفی و اجتماعی والدین و فرزندان تضعیف کرده است. والدین به یک دلیل دیگر نیز آگاهی کودکان
خود از حوادث جهان نگران هستند، بدین معنی که آنان براین باورند : تماشای این حوادث ممکن است حس
بی گناهی و معصومیت کودکان را خدشه دار سازد و موجب شود که آن ها احساس ناامنی و تهدید کنند.
41
بنابراین بایستی راه حل های مناسبی برای آگاه ساختن والدین از چگونگی نظارت بر ارتباط کودکانشان با
رسانه پیدا کرد که در این جا به چند مورد از آن ها اشاره می شود:
– والدین بکوشند مهارت های لازم جهت به کارگیری و استفاده از این فن آوری را بیاموزند.
– این وسایل را در فضای باز و عمومی، مکانی که تمامی اعضای خانواده به آن دسترسی دارند قرار دهند.
– اطلاعاتی از کانال ها و سایت های مورد استفاده فرزندان و هدف از استفاده از آن ها را کسب کنند.
– برای مقابله با تصاویر منفی و نامطلوب ماهواره ای باید آموزش استفاده صحیح از این رسانه ها به خانواده
رسوخ کنند و مخاطبان به طور دائم شناخته شده و آموزش خلاصه آن که عصر جدید، عصری است که در
آن به سمت مخاطب فعال، انتخاب گر می رویم و برای آن که انسان بتواند در یک جامعه رسانه ای شده،
عملکرد و ارتباطات اجتماعی سالم، مطلوب و مناسبتی را با رسانه ها داشته باشد، باید بتواند اشکال
مختلف رسانه ها را از یک دیگر تشخیص دهد و بداند در ارتباط با رسانه ها سؤال های اساسی و مفاهیم
اصولی را چگونه مطرح کند تا به مخاطبین بی سواد، بی هویت، تک ساخت، ناتوان، مصرف کننده صرف و
فاقد جسارت تبدیل نشود.
برای این امر ضروری است با تفکر عمیق تری با پیام ها روبه رو شویم وببینیم چه چیزهایی از طریق
رسانه ها بر تفکر و عملکرد ما تأثیر می گذارد. بهترین راه، آگاه سازی، بالابردن سطح سواد رسانه ای است،
زیرا سواد رسانه ای به ما گوشزد می کند تا از اندیشه های سطحی و محدودنگر فاصله گرفته و به سمت
اندیشه های عمقی و گسترده تر حرکت کنیم و به راحتی افسار اندیشه مان را در دست رسانه ها نسپاریم