رسانه‌ها مراقب تریبون خود باشند

بیژن نفیسی ـ روزنامه‌نگار پیشکسوت و مدرس دانشگاه ـ در گفتگویی با ایسنا درباره ضرورت رعایت اخلاق رسانه و ادبیات نقد، اظهار کرد: رسانه به غیر از بحث اطلاع رسانی، رسالت های دیگری هم بر عهده دارد که اگر به آنها عمل نشود، حاشیه هایی از جنس اخیر که در تلویزیون دیده ایم، بروز پیدا می کند. چنین حاشیه هایی یک نوع بدآموزی دارند و این بخش مهم قضیه است.

او با بیان این که اختلاف دیدگاه و اختلاف نظر همواره وجود داشته و اساس کار است، گفت: اختلاف مهم نیست، بلکه شیوه بیان آن است که بخش مهم قضیه است. اینکه چگونه قرار است این اختلاف نظرها بیان شوند. زمانی که اختلاف داریم و می خواهیم مساله را بیان کنیم اگر اخلاقیات لازم را از دست بدهیم و به شیوه های دیگر متوسل شویم، عملاً  متن اصلی ماجرا را تحت الشعاع قرار می دهیم.

نفیسی درباره شرایطی که به رعایت نکردن اصل اخلاق رسانه ای منجر می شود، گفت: وقتی در فضایی گفت و گو می کنیم که در ارائه نظرات به دیدگاه های مختلف کم می آوریم، اینجاست که سعی می کنیم به حواشی متوسل شویم و عملاً به ترور شخصیتی افراد دست می زنیم. زمانی که نتوانیم با منطق و استدلال دیدگاهمان را بیان کنیم، آن موقع است که به سمت یکسری الفاظ و زمینه هایی غیرمعمولی می رویم. این زمینه ها خود به خود شرایطی ایجاد می‌کنند که متن را تحت‌الشعاع قرار می دهند.

این روزنامه نگار باسابقه با بیان اینکه مخاطب در رسانه محاوره ها را متوجه می شود و واکنش نشان می دهد، گفت: مواردی پیش آمده است که در آن حاشیه متن را از بین برده است و آن بخش بی اخلاقی هایی که در رسانه جایش نبوده، نقل شده و اصل قضیه تحت‌الشعاع قرار گرفته است. در حالی که بیش از همه این اتفاقات نباید اجازه داد اساس گفت و گو تحت الشعاع حاشیه قرار بگیرد. رسانه قوانین و چارچوب هایی دارد. زمانی که ما در رسانه کار می کنیم و از آن طریق دیدگاه‌هایمان را بیان می‌کنیم، در واقع وارد ارتباط جمعی شده ایم. نمی‌توانیم به صورت محاوره نقطه نظراتمان را بیان کنیم چراکه توده و مخاطب ما را می بیند و در نتیجه رعایت یک سری قواعد ضروری است. یکی از این قواعد، اخلاق رسانه ای است که در چارچوب آن نقطه نظرات را طوری بیان کنیم که در حد شأنی باشد که برای رسانه قائل هستیم.

نفیسی با بیان اینکه رسانه یک دانشگاه است، گفت: اگر رسانه رسالت خود را درست انجام دهد، خود به خود زمینه های فرهنگی را ایجاد می کند. رسانه است که آموزش نکات لازم برای مقابله با ویروس کرونا را درونی می کند. وقتی رسانه تصاویر مراسمی را منتشر می کند که افراد در آن ماسک ندارند، عملا یادآوری می کند که جامعه به آن سمت برود.

این روزنامه نگار در عین حال هشدار داد: تاثیرات منفی گفتار اشخاص در تریبون رسانه مدت ها زمان می برد تا پاک شوند؛ بنابراین خیلی مهم است که رسانه‌ها به چه کسانی امکان می دهند در تریبون حاضر شوند. البته که افرادی را انتخاب می کنند که اشراف به موضوع مرتبط دارند، آگاهی کافی دارند اما انتخاب ها مهم است که چه کسانی در رسانه چه چیزی می گویند. هر رسانه‌ای برای انتشار گفتگوها ضوابطی دارد. در رسانه‌های چاپی و برخط گفتگوهای انجام شده باید از دروازه بانی های مختلف عبور کند تا در نهایت با ادبیات و واژه های متداول جامعه در خروجی قرار بگیرند. در واقع همان حکایت بفرما، بنشین است که بهترین واژه انتخاب بفرما است و اگر خیلی شدت داشته باشد واژه بنشین جایگزین می شود. معمولا در آنتن زنده تلویزیون این مشکل پیش می آید و ممکن است شخصی کنترل خود را از دست دهد و اخلاق رعایت نشود؛ بنابراین انتخاب افرادی که در رسانه حاضر می شوند اهمیت بسزایی دارد.

نفیسی در پایان این گفت‌وگو اظهار کرد: زمانی که تلاش می کنیم فضایی را باز کنیم که افراد در آن نقطه نظراتشان را بیان کنند، خود این تبعاتی دارد؛ چرا که باید تمرین ها صورت بگیرد. هرچه تمرین بیشتر باشد، حاشیه هایی که در محاوره ها می بینیم، کمتر خواهد شد. باید امیدوار بود این تمرین درست صورت بگیرد و در نتیجه شرایط فراهم شود، ضمن اینکه فضا بسته نمی شود. یک نوع تمرین است که مودبانه نقطه نظراتمان را بیان کنیم. بدون ادعا نیاییم و حتماً دیدگاهمان و اظهاراتمان پشتوانه درست داشته باشند.

انتهای پیام