دستورالعمل صدور کارت حرفه ای روزنامه نگاری و خبرنگاری

دستورالعمل صدور کارت حرفه ای روزنامه نگاری، در تاریخ ١٢ شهریور ماه ١٣٩٣ در وبگاه معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی منتشر شد و مبنای عمل قرار گرفت. در طول مدت اجرا طی جلساتی با استادان روزنامه نگاری، اصحاب رسانه و صاحب نظران علوم ارتباطات، نظرات کارشناسی آنان اخذ و به شرح زیر اصلاح و تکمیل شد و منبعد مبنای عمل خواهد بود.

ماده١: روزنامه ­نگار، کسی است که شغل اصلی و مستمر او، فعالیت فکری و محتوایی در زمینه تهیه، تنظیم و به منظور انتشار اخبار و وقایع جاری، تحلیل و تفسیر آن­ها در رسانه ‍‌‌ها اعم از چاپی یا الکترونیک (وب، رادیو یا تلویزیون) است که در این دستورالعمل به اختصار “رسانه” نامیده می شود.

ماده٢: همکاران مستقیم هیأت تحریریه رسانه شامل سردبیر، معاون سردبیر، دبیر تحریریه، دبیر گروه، معاون دبیر گروه، خبرنگار، گزارشگر، تنظیم کننده اخبار و مطالب، ویراستار، نویسنده، مترجم، کاریکاتوریست، عکاس خبری، فیلمبردار خبری و مشاغل مشابه در دیگر رسانه­ ها، روزنامه ­نگار  شناخته می­ شوند. تایید سایر مشاغل مشابه به عنوان روزنامه ­نگار، به عهده کمیسیون موضوع ماده٤ این دستورالعمل خواهد بود.

تبصره: صاحبان امتیاز رسانه، مدیران مسئول رسانه، کارگزاران تبلیغات بازرگانی، نویسندگان و کارکنان نشریات داخلی موسسات دولتی و غیردولتی، تولیدکنندگان آگهی­ نامه­ ها، متصدیان روابط عمومی، پاورقی نویسان و داستان­ نویسان، طراحان جدول­ های کلمات متقاطع و  سرگرمی، کارکنان دفتری فنی، امور اداری، دفاتر آگهی و مصحح ، روزنامه­ نگار حرفه ­ای محسوب نمی­ شوند، مگر آن که در کنار این مشاغل، فعالیت های مرتبط با مشاغل موضوع مادة ٢ را نیز داشته باشند و حسب تشخیص کمیسیون موضوع ماده٤ نصاب امتیازات را به دست آورند.

ماده ٣:  اشتغال به فعالیت روزنامه ­نگاری الزاماً منوط به داشتن کارت روزنامه­ نگاری موضوع این دستورالعمل نیست و کارت های مؤسسات مطبوعاتی و نشریات دارای اصالت بیشتری هستند، بویژه اگر متعلق به رسانه هایی باشند که در طرح رتبه بندی ذیربط، جایگاه بالاتر و حرفه ای تری دارند.

ماده ٤:  به منظور ارزشیابی حرفه‌ای فعالیت روزنامه ­نگاران، کمیسیونی ٧ نفره با ترکیب زیر تشکیل می­شود:

١-       مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی به عنوان رئیس کمیسیون

٢-       دو نفر از استادان گروه های علوم ارتباطات یا روزنامه نگاری به انتخاب مجمع رؤسای دانشکده ها و مدیران گروه های ارتباطات دانشگاه‌های تهران

٣-       یک روزنامه‌نگار پیشکسوت به انتخاب مجموعه انجمن های روزنامه‌نگاران پیشکسوت (تا تشکیل چنین تشکل یا تشکل هایی، این فرد توسط معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی انتخاب می شود)

٤-       دو روزنامه‌نگار به انتخاب شورای هماهنگی تشکل‌های روزنامه‌نگاری

٥-       نماینده شورای هماهنگی تشکل های مدیریتی مطبوعات

تبصره ١: جلسات با حداقل ٥ عضو تشکیل می شود و مصوبات با حداقل ٤ رأی موافق قابل قبول است.

تبصره ٢: رئیس اداره خبرنگاران اداره کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی دبیر کمیسیون است که امور اجرایی و پیگیری مصوبات جلسات را به عهده دارد.

تبصره ٣: تشکیل جلسات به تشخیص رئیس کمیسیون یا به تقاضای سه تن از اعضای کمیسیون و با دعوت رئیس کمیسیون انجام می‌گیرد.

ماده ٥: دوره نمایندگی اعضای کمیسیون، دو سال است و تجدید انتخاب آن­ها برای دوره بعد بلامانع است. ضمناً مرجع معرفی آنان می‌تواند در طول دوره، فرد دیگری را جایگزین کند.

ماده ٦: روزنامه ­نگارانی که امتیاز آنان توسط کمیسیون موضوع ماده ٤ ارزشیابی می شود می­توانند در صورت داشتن سایر شرایط مندرج در این دستورالعمل، از دبیرخانه کمیسیون، کارت روزنامه‌نگاری دریافت کنند. ضمناً حسب امتیاز هر فرد، مزایایی از جمله موارد زیر برای روزنامه نگاران منظور می‌شود:

١-       امکان عضویت در صندوق حمایت از هنرمندان ، نویسندگان و روزنامه‌نگاران با تسهیلات ویژه

٢-       تسهیلات فرهنگی هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر تسهیلات دولتی

٣-       صدور کارت خبرنگاری بین المللی برای مأموریت‌های خارجی (پس از استعلام از مراجع ذیصلاح)

٤-       ارایه خدمات بیمه تکمیلی مطابق با بسته حمایتی سالانه معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی

٥-       دوره های آموزشی رایگان در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها

٦-       خدمات مشاوره حقوقی حرفه‌ای

٧-       کمک هزینه آموزش زبان خارجی

٨-       تسریع در رسیدگی به تقاضای انتشار رسانه

٩-       قرار گرفتن در فهرست خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در پاسخ به استعلامات دستگاه ها برای ارایه خدمات حرفه‌ای و تسهیلات

١٠-    پرداخت بیمه حداکثر به مدت شش ماه برای روزنامه‌نگارانی که به طور ناخواسته با رسانه خود قطع همکاری می کنند، مشروط به آنکه از تاریخ قطع همکاری به قبل، حداقل یک سال توسط رسانه محل اشتغال، بیمه شده باشند.

ماده ٧: روزنامه­ نگاران ‍«موضوع ماده ٢ دستورالعمل» بر اساس جدول پیوست در چهار رتبه خبرنگار، روزنامه ­نگار،‌ روزنامه­ نگار ارشد و روزنامه ­نگار خبره، رتبه­ بندی می­ شوند.

تبصره١: اعتبار کارت خبرنگار و روزنامه ­نگار دو سال، روزنامه‌نگاران ارشد سه سال و خبره، چهار سال است.

تبصره٢: درج نام رسانه محل اشتغال روی کارت الزامی نیست و منوط به تأیید مدیر مسئول خواهد بود. (در صورتی که نام فرد در فهرست   بیمه ای آن رسانه نباشد در نامه مدیرمسئول ضمن اشاره به اشتغال تمام وقت وی، شماره بیمه او نیز قید می شود)

ماده ٨: روزنامه ­نگاران پیشکسوت، مفاخر، خادمان و استادان برجسته روزنامه نگاری و سایر افرادی که نقش جدی در عرصه مطبوعات داشته اند، به تشخیص کارگروه می­ توانند ‌کارت روزنامه نگاری افتخاری به صورت دائمی دریافت کنند.

ماده ٩:  شرایط عمومی متقاضیان کارت روزنامه نگاری به شرح زیر است:

١-       تابعیت جمهوری اسلامی ایران

٢-       تدین به یکی از ادیان به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی

٣-       نداشتن محکومیت کیفری موثر(محرومیت از حقوق اجتماعی)

٤-       ارائه اسناد و مدارک کافی مبنی بر اشتغال به حرفه روزنامه‌نگاری

٥-       داشتن سابقه بیمه حداقل یک ساله (منتهی به زمان درخواست) یا فعالیت پراکنده و بدون بیمه در رسانه های مختلف، حداقل به مدت دو سال که منوط به ارائه آثار منتشره و تایید کمیسیون است.

تبصره: صدور و تحویل کارت، منوط به امضای “میثاق نامه اصول اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری” است.

ماده ١٠: کمیسیون موضوع ماده(٤) می تواند در موارد زیر و پس از تشخیص، کارت روزنامه‌نگاری را ابطال یا تعلیق نماید:

١- احراز عدم صحت هر یک از مدارک ارایه شده

٢-هر گونه سوءاستفاده از کارت روزنامه‌نگاری

٣-تخطی از میثاق نامه اصول اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری

٤-خروج از فعالیت موثر روزنامه‌نگاری

تبصره: تعلیق یا ابطال کارت، منجر به سلب حقوق قانونی اشتغال روزنامه‌نگار و سلب اشتغال وی در موسسه مربوط نمی شود.

ماده ١١: کمیسیون باید ظرف ٣ ماه پس از تکمیل مدارک متقاضیان، نسبت به موافقت یا مخالفت با درخواست صدور کارت اعلام نظر کند.

ماده١٢: نتیجه و چگونگی ارزشیابی متقاضیان کارت روزنامه نگاری، ابتدا برای خود آنان ارسال می شود تا در صورت اعتراض، ظرف دو هفته و ارائه مستندات، مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد. نظر کمیسیون پس از رسیدگی مجدد، قطعی است و اعلام می شود.

ماده ١٣: فهرست دارندگان کارت روزنامه نگاری، همراه با رتبه، حوزه فعالیت و تاریخ اعتبار آن در پایگاه اطلاع رسانی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی منتشر می شود.

 ماده ١٤: امتیاز رتبه بندی روزنامه نگاران به شرح جدول زیر محاسبه می شود.

ردیف	رتبه	امتیاز
١	خبرنگار2	30 تا 50
٢	خبرنگار 1	51 تا 80
٣	خبرنگار ارشد	81 تا 100
٤	روزنامه ­نگار	101 تا 120
5	روزنامه نگار ارشد	121 تا 150
6	روزنامه ­نگار خبره	١٥1 به بالا

 تبصره 1: امتیازاتی که روی مرز قرار می گیرند در رتبه بالاتر تعریف می شوند.

تبصره 2 : متقاضیانی که امتیاز آنان بین ٢٠ تا ٣٠ باشد، “با احراز شرایط حداقلی و تایید دبیرخانه کمیسیون” می توانند از خدمات بیمه آماتوری توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهره‌مند شوند.

ماده ١٥: مدارک ارسالی متقاضیان که از طریق e-rasaneh.ir ارسال کرده اند بر اساس جدول زیر ارزشیابی می‌شوند:

جدول ارزشیابی مشخصات حرفه ای روزنامه نگاران

ردیف	شاخص های ارزشیابی	حداکثر امتیاز	موضوع	امتیاز
١	مدرک تحصیلی	٢١	دکترا	١٤
			کارشناسی ارشد	١٢
			کارشناسی	١٠
			کاردانی	٥
٢	سابقه کار	٩٠	نوع رسانه	هر سال سابقه بیمه‌ای رسانه ای
			روزنامه یا خبرگزاری یا صدا و سیما	٣
			هفته‌نامه‌ها، دوهفته نامه ها و پایگاه ‌های خبری دارای مجوز	٢
			ماهنامه و دو ماهنامه	١
٣	آثار	٣٦	حداکثر ٦ مورد و متعلق به ٣ ماه منتهی به طرح پرونده در کمیسیون
٤	تسلط به زبان­ های رایج بین­ المللی	٢٠	هر زبان	متوسط	پیشرفته
				٥	١٠
٥	اخذ جوایز از جشنواره ­های معتبر مطبوعاتی و رسانه ­ای	١٨	امتیاز هر جایزه از حاصل ضرب رتبه فرد(حداکثر ٣ امتیاز) در قالب روزنامه نگاری (١ یا ٢) به دست می‌آید.
٦	تألیف یا ترجمه کتب معتبر و کاربردی در حوزه روزنامه‌نگاری	٢٠	به ازای هر اثر ٥ امتیاز (به تشخیص کمیسیون)
٧	آموزش های تخصصی روزنامه نگاری در مؤسسات مورد تأیید مرکز مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها	١٠	هر دوره بلند مدت (بالای ١٢٠ ساعت) ٥ امتیاز و هر دوره کوتاه مدت ٢ امتیاز
٨	عضویت در تشکل‌های عضو شورای هماهنگی تشکل های روزنامه نگاری	١٠	(هر تشکل ٥ امتیاز) نام فرد و سابقه عضویت بیش از یکسال او باید در فهرست اعضا در سایت آن تشکل قابل مشاهده باشد.
		٢٢٥

 تبصره : امتیاز آثار و سابقه کار برای ساکنان استانهای کم برخوردار و شهرهای غیر مرکز استان با ضریب ١.5 و برای سایر مناطق (بجز شهر تهران) با ضریب ١.٢ محاسبه می شود.

توضیحات:

١- مدرک تحصیلی: برای کسانی که دارای مدرک روزنامه نگاری یا علوم ارتباطات هستند، امتیاز مورد نظر  با ضریب ١.5  محاسبه می شود. (فقط در یک مقطع) و چنانچه مدرک بعدی آنان در رشته غیرمرتبط باشد، ما به التفاوت امتیاز مقطع نیز اضافه می شود.

٢- سابقه کار:

تنها بخش الزامی برای تکمیل فرم و  ارائه سند، این بخش است که صرفاً سوابق بیمه ای توسط رسانه پذیرفته  می شود. (سوابق غیر بیمه ‎ای روزنامه نگاران شاخص و برجسته به تشخیص کمیسیون قابل طرح است)

1. برای سابقه، گواهی اشتغال به کار یا تصویر کارت های خبرنگاری ضرورت ندارد و صرفاً راستی آزمایی از طریق فهرست بیمه، کفایت می کند.

2. امتیاز این بخش به شرطی محاسبه می شود که روزنامه نگار بودن فرد با شواهدی (از جمله: عنوان                                           روزنامه نگاری در بیمه، آثار و یا شناخت اعضاء) مسجل شده باشد.

3. سابقه بیمه ای کسانی که بیمه آنان توسط صندوق های بازنشستگی تأمین اجتماعی یا خدمات کارکنان دولت یا موارد مشابه یا بیمه توسط غیر رسانه پرداخت شده یا می شود در این بخش محاسبه نمی شود. امّا چنانچه این افراد در 15 روزنامه یا 5 خبرگزاری اول کشور (مطابق طرح رتبه بندی) شاغل بوده یا هستند با ارائه گواهی صاحبان امتیاز یا مدیران مسئول این رسانه ها مبنی بر حضور در یک شیفت کاری در سمت های روزنامه نگاری و مشخص بودن مدت آن به عنوان سابقه پذیرفته می شود.

4. سابقه باید منتهی به درخواست باشد و حداکثر ١٠سال محاسبه می شود. چنانچه سابقه کار، منتهی به درخواست نباشد کارت روزنامه نگاری رایج تعلق نمی گیرد و حسب امتیاز کسب شده، عبارت پیشکسوت یا سایر عبارت های مشابه به تشخیص کمیسیون، روی کارت درج می شود.

5. برای متقاضیانی که سابقه کار بیمه رسانه ای، کمتر از ٢ سال دارند اگرچه امتیاز آنها محاسبه می شود امّا کارت حرفه ای صادر نمی شود، مگر آن که امتیاز آثار آنها حداقل ٢٥ باشد.

٦. سند قابل پذیرش در این بخش، تصویر فهرست ارسالی رسانه به سازمان تأمین اجتماعی به تاریخ اول و پایان دوره مورد ادعاست.

تبصره: چنانچه نام فرد در فهرست جامعی که اداره کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی در هنگام پرداخت یارانه بیمه رسانه ها از تجمیع فهرست های بیمه آنان منتشر می کند [نمونه] وجود داشته باشد، ارائه سند دیگری الزامی نیست.

7. امتیاز کیفی رسانه محل خدمت در امتیاز متقاضی لحاظ می شود. (بر اساس طرح رتبه‌بندی روزنامه‌ها،  خبرگزاری ها یا سایت‌های ‌خبری یا ضریب کیفی موضوع بند ١٩ دستورالعمل نحوه محاسبه یارانه مطبوعات)

امتیاز روزنامه ها، خبرگزاری ها و پایگاه های خبری که در طرح رتبه بندی های مربوط شرکت نکرده اند، معادل امتیاز پایین ترین رسانه شرکت کننده در آن برای سایر نشریات، معادل معدل امتیازات کیفی نشریات، جداول امتیاز هر دو در سایت معاونت مطبوعاتی، به روز می شود.

8. رده های دبیر، سردبیر به ترتیب ضرایب ٢ و ٣ می گیرند. تعیین مشاغل هم تراز دبیری و سردبیری در سانه های غیرچاپی نیز به تشخیص کمیسیون است. امتیاز سردبیران ماهنامه ها نیز معادل هفته نامه ها به شمار می آید. برخورداری از امتیاز دبیری یا سردبیری برای 15 روزنامه اول و 5 خبرگزاری اول و 5 پایگاه خبری اول کشور، وجود نام و سمت فرد در شناسنامه یا ارائه نامه مدیر مسئول (تأیید سمت فرد) کفایت می کند امّا برای سایر رسانه ها،‌درج سمت در فهرست بیمه ای یا شناخت اعضای کمیسیون لازم است.

9. چنانچه سمت فرد در فهرست بیمه با عناوین روزنامه نگارانه باشد (نظیر خبرنگار، عکاس، دبیر، سردبیر و گزارشکر و …) با ضریب 1 در غیر این صورت با ضریب 0.9 محاسبه می شود.

10. امتیاز هر سطر به شرح زیر محاسبه می شود.

ضریب سمت فرد در فهرست بیمه * ضریب سمت فرد در رسانه* امتیاز کیفی رسانه* ضریب نوع رسانه ×

 ٣- آثار:

١. هر اثر از حاصلضرب روزنامه نگاری (ضریب ١ یا ٢) ، کیفیت اثر (ضریب ١ تا ٣) و امتیاز کیفی همان رسانه           به دست می آید. تعیین ارزیابی کیفیت آثار به عهده کمیسیون است.

2. ضرایب قالب ها به شرح زیر است:

ضریب 1: خبر، عکس خبری، یادداشت

ضریب 2: سرمقاله، گزارش، مصاحبه،‌ چند رسانه ای، گزارش خبری، اینفوگرافیک

هرگونه تغییرات در عناوین و ضرایب قالب ها توسط کمیسیون انجام می گیرد.

٣. آثار بدون امضاء صرفاً در صورت تأیید اعضای کمیسیون و با توجه به سایر قرائن یا شناخت آنان از متقاضی پذیرفته می شود. (یا با تأیید مدیران مسئول رسانه های با امتیاز کیفی بالاتر از متوسط، ١٥ روزنامه اول و ٥ خبرگزاری اول مطابق طرح های رتبه بندی ذیربط)

٤- زبان خارجی: مدارک لازم، بارگذاری می شود یا در صورت تشخیص کمیسیون، مصاحبه می شود. زبان هایی با شمول کمتر از یکصد میلیون نفر پذیرفته‌ نمی‌شود.

 ٥-جوایز: در حال حاضر، صرفاً جشنواره سراسری مطبوعات مورد قبول است. فهرست سایر جوایز معتبر، حسب موارد درخواستی،‌ بررسی و در صورت تأیید کمیسیون، رسماً در وبگاه معاونت مطبوعاتی به روز رسانی و به فهرست جشنواره های معتبر افزوده می شود.