خبرنگاری بحران

 در بحران هایی که جامعه را در معرض خطر و تهدید قرار می دهد قبل از اقدام به هرگونه عملیات خبری و اطلاع رسانی، باید میزان و سطح تغییرات و عوامل موثر در آن را شناخت و متناسب با ابعاد حادثه و بحران، جدول برنامه خبری را طراحی کرد.

ویژگی های بحران و میزان تاثیر آن به دو عامل کیفیت بحران یعنی شدت و بزرگی آن و همچنین تاثیر بحران یعنی عمق و گستردگی آن بستگی دارد.

بحران ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

–       بحران های طبیعی مانند سیل، زلزله و آتشفشان و….

–       بحران های اجتماعی مانند آشوب ها و درگیری های گروه های مختلف که ناشی از اختلافات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و قومیتی و … است.

–        بحران ناشی از جنگ و اقدامات تروریستی

خبرنگارانی که پوشش اخبار بحران را بر عهده می گیرند باید افرادی تیزهوش، ریزبین، پرکار، دارای ارتباطات گسترده با گروه های مختلف اجتماعی و پیگیر باشند تا بتوانند اخبار را با سرعت دریافت و منتشر کنند.

 خبرنگاران بحران باید مورد اعتماد مردم قرار گیرند تا آنچه را که منتشر می کنند مورد توجه و قبول عموم قرار گیرد. جلب اعتماد مردم نیازمند صداقت و پرهیز از اغراق ، پنهانکاری و فریب مخاطبان است.

درک مسوولیت اجتماعی برای حفظ  امنیت روانی جامعه از دیگر وظایف و خصوصیاتی است که خبرنگاران رسانه های جمعی در زمان بحران باید کاملا به آن واقف باشند .

 همان گونه که می دانیم مراحل انتشار خبر عبارتند از :

–       جمع آوری اطلاعات

–       پردازش اطلاعات

–        انتشار اطلاعات

در زمان وقوع بحران، باید اطلاعات را از منابع مختلفی که درگیر جوانب مختلف بحران شده اند  گردآوری کرد. از بهترین تا بدترین خبرها را از طرف های مختلف و منابع کاملا متنوع و حتی متضاد به دست آورد و اجازه نداد محدودیت های ذهنی وسازمانی مانع از جمع آوری اطلاعات شود .

در مرحله ی گردآوری اطلاعات باید به چند نکته ی مهم دیگر نیز توجه کرد که از آن جمله سرعت در جمع آوری خبر، جمع آوری شایعه ها و اطمینان یافتن از صحت خبرهاست.

جمع آوری شایعه ها از این رو مهم است که به رسانه امکان می دهد شایعه ها بی پایه و اساس را تکذیب کند و شایعه ها را که بر مبنای برخی حقایق شکل گرفته اند پالایش و به شکل صحیح به اطلاع مردم برساند.

در مرحله ی پردازش خبر نیز باید نکاتی همچون سرعت و دقت را مد نظر قرار داد و با استفاده ی بجا و بموقع از سابقه ی خبر و ترکیب اطلاعات تازه با اطلاعات قدیمی به صورت هدفمند ، خبرها را خواندنی کرد.

تنظیم مناسب شکلی و محتوایی و ارائه ی جمع بندی در هر مرحله نیز از دیگر نکات مهم در پردازش خبرهای بحران است.

به هنگام انتشار اطلاعات هم باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

–       کوتاه نویسی و ایجاز تا حد ممکن

–       نگارش روان و قابل فهم

–       ویرایش دقیق

–        استمرار اطلاع رسانی

 در زمان وقوع بحران، افکار عمومی آمادگی لازم برای پذیرش هرگونه شایعه را دارد.لذا باید رسانه ها به شفاف سازی دقیق و سریع رویدادها توجه ویژه ای داشته باشند.

امکان دارد برخی رسانه ها بخواهند از بروز بحران برای جلب توجه و افزایش مخاطبان استفاده کنند و با چنین انگیزه ای با انتشار خبرهای غیرموثق و یا نگران کننده به بحران دامن بزنند. چنین کاری به طور قطع  نادرست و مخاطره آمیز است و حتی اگر بتواند به جذب مخاطب در کوتاه مدت بیانجامد در گذر زمان سلب اعتماد مخاطبان از رسانه را در پی دارد.

 از دیگر نکاتی که خبرنگاران به هنگام پوشش بحران باید مورد توجه قرار دهند هوشیاری برای دور ماندن از مخاطرات است .

خبرنگاران باید با شناسایی محل ها و مکان های امن برای حفاظت از خود دقت کنند تا دچار حادثه نشوند.

همچنین خبرنگاران بحران باید با توجه به موقعیت و وضعیت زمانی و مکانی و تحولات ، سناریوهای مختلفی برای پوشش خبر را درنظر داشته باشند .

در این سناریو تهیه خبر ، عکس ، گزارش ، مصاحبه  و فیلم از رویداد به گونه ای طراحی شود که کلیه جوانب آن به طور کامل و با زمان بندی مناسب به اطلاع مخاطبان برسد.