«چرایی مقدسِ» خود را انتخاب کنید/ راهنمای خبرنگار بودن

این جمله‌ای از کتاب “خبر، راهنمای کاربران” نوشته آلن دوباتن است که خبر را یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین مولودهای عصر جدید می‌داند و درباره خبر و اثرات آن در دنیای امروز صحبت می‌کند، مولودی که بیشترین تأثیر خود را بر نگارنده، یعنی “خبرنگار” می‌گذارد و در بعضی موارد از یک سو ملال و از سوی دیگر فرسودگی جسمی و روانی را برای او به ارمغان می‌آورد، به مناسبت روز خبرنگار درباب “سلامت روان” و بهداشت روانی خبرنگاران گفت‌وگویی با محدثه بخشی، روانشناس و درمانگر داشته‌ایم؛

بخشی با بیان اینکه بهداشت روانی، یعنی سازش با فشارهای مکرر زندگی روزانه، اظهار کرد: همچنین سازگاری به معنای  ایجاد تعادل و هماهنگی رفتار فرد با محیط به گونه‌ای که در ارتباط با تغییرات و دگرگونی‌های محیط خویش به تطابقی موثر و سازنده دست یابد.

او ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که هر کس دارای ظرفیت مشخصی جهت تحمل فشارهای زندگی روزانه  است و وجود فشارهای  گوناگون، خطر از هم‌پاشیدگی روان را افزایش داده و به سلامت روان لطمه وارد خواهد کرد و فرد، دیگر قادر نخواهد بود رفتاری موزون و هماهنگ با جامعه داشته باشد و سلامت روان خود را حفظ نماید.

این روان‌شناس با اشاره به اینکه سلامت روان به معنی، رفتار موزون و هماهنگ با جامعه، شناخت و پذیرش واقعیت‌های اجتماعی و قدرت سازگاری با آن‌ها، ارضاء نیازهای خویشتن به طور متعادل و شکوفایی استعدادهای فطری است؛ گفت: با نگاه به این تعریف و با بررسی چالش‌های موجود در شغل خبرنگاری واضح است که خبرنگارانی که روزانه در معرض دریافت اخبار گوناگون و بعضاً ناراحت‌کننده هستند در صورتی که نتوانند  احساسات ناخوشایند حاصل از این اخبار را مدیریت کنند، به مشکلات جدی در حوزه سلامت روان دچار خواهند شد و مسائل شغلی آن ها بر عملکرد فرد در سایر حوزه‌های زندگی اثر منفی خواهد گذاشت.

بخشی اضافه‌ کرد: این مسئله البته فراجنسیتی است و بسته به میزان حساسیت فرد در مواجه با حوادث ناگوار می‌تواند مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند، اما از آنجایی که زنان عموماً در ساختار خانواده نقش محوری در تأمین آرامش دارند، این چالش‌ها می‌تواند زن و به تبع آن فضای خانواده را تحت تاثیر قرار بدهد تا جایی که پس از سال‌ها زنان احساس می‌کنند با پرداختن به خبرنگاری، گویا از عمل به وظیفه اصلی خانوادگی خود جامانده اند  و  این احساس گناه، احساس فرسودگی جسمی و روحی زیادی را توامان ایجاد می‌کند.

او در پاسخ به این سوال که چاره این مسئله چیست؟ و  آیا می‌توانیم در عصر رسانه، افراد و به خصوص زنان را از نقش‌آفرینی در این عرصه منع کنیم؟ بیان کرد: به نظر می‌رسد این کار نه شدنی و نه حتی مثبت است. خبرنگاری متعهدانه نقش مهمی در ایجاد سرمایه اجتماعی که از شاخص‌های مهم تمدنی است دارد و در این نقش پررنگ، حضور نگاه و روایت زنانه در کنار نگاه و حضور مردانه موجب غنای این روایت‌ها و حرکت پرشتاب تر به سمت تمدن اسلامی می‌شود؛ بنابراین باید تدابیری اندیشید تا بتوان با کاهش اثرات منفیِ چالش‌های شغلی این حوزه، افراد و به خصوص زنان را در این عرصه یاری کرد.

بخشی تأکید کرد: به نظر می‌رسد مهم‌ترین مولفه برای بهبود سلامت روان خبرنگاران، خلق معنا است،‌ خبرنگاری که صرفاً به جهت مالی یا شغلی وارد این عرصه بشود یا به این دلایل دیگر مجبور به تغییر رویه کاری خود شود، دیر یا زود در مقابل حجم چالش‌ها احساس خسران می‌کند.اما با خلق معنا و ارزش‌گذاری معنوی برای خدمت در این عرصه می‌توان ظرفیت وجودی افراد را در مقابل با تجربه احساسات ناخوشایند اخبار و حوادث منفی گسترش داد. جمله معروفی در روانشناسی وجود دارد که چنین است: “آنکس که برای کاری چرایی دارد، با هر چگونگی خواهد ساخت.” لذا به نظر می‌رسد اولین قدم، انتخاب چرایی مقدس برای بودن در این مسیر است.

او ادامه داد: در گام بعد تمرین‌های خود مراقبتی می‌تواند منجر به مدیریت افکار و دغدغه‌های ذهنی بشود. تکنیک‌هایی که امروز تحت عنوان ذهن آگاهی به افراد کمک می کند تا بتوانند دغدغه‌های شغلی را همزمان با ترک میز محل کار رها کنند و در سایر نقش‌های خانوادگی و اجتماعی با بودن در اینجا و اکنون کیفیت روابط بین‌فردیشان را بهبود ببخشند و اجازه ندهند دغدغه‌های ذهنی حاصل از اخبار و حوادثی که در طول روز در معرض آنها هستند همه فضای ذهنی آن ها را پرکند.

این روان‌شناس گفت: در نهایت توجه جدی به ورزش برای کاستن از فشارهای روانی کمک‌کننده است، زنان در همه مشاغل نیازمند برنامه‌ریزی مستمر و متمرکز برای پرداختن به تمرینات ورزشی هستند و لزوم این امر در شغل‌های پر مخاطره تر همچون خبرنگاری بیشتر از سایر مشاغل احساس می‌شود و نکته مهم دیگر آنکه مسئولین امر، صاحبان رسانه‌ها و مدیران هم باید توجه داشته باشند که توجه مادی و معنوی به اصحاب رسانه، باید به میزان اهمیت رسانه در جهان امروز باشد، خبرنگاری که زحمت خود را بی نتیجه ببیند و در حداقل‌های زندگی دچار چالش باشد مجالی برای خلق معنا و فعالیتِ دقیق و اثرگذار نخواهد داشت.

انتهای پیام