نقش منفی در ایران کارایی ندارد/ نمی‌خواستم کیارش منفور باشد

توماج دانش بهزادی ـ بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون ـ در گفت‌وگویی با ایسنا ابتدا درباره حساسیت‌هایش در ایفای نقش‌های تلویزیونی و حضور کمرنگی که در قاب تصویر دارد، اینگونه گفت: نزدیک به ۲۰ سال است که در حوزه تئاتر فعالیت می‌کنم و این حساسیت را همواره با خود داشته‌ام. اهمیت انتخاب عوامل برای نمایشی که خودم کارگردانی می‌کنم و حتی انتخاب نقش برای بازیگری خودم، مهم و بسیار است.

او در پاسخ به اینکه فیلمنامه «سوران» چه ویژگی داشت که کاراکتر کیانوش را برای خودتان مناسب می‌دانستید؟ خاطرنشان کرد: از نظر من، فیلمنامه «سوران» ـ از طرح قصه گرفته تا شکل روایت و شخصیت‌پردازی ـ بسیار کامل و دقیق بود. یکی از نکات مهمی که مخاطب اکنون جذب این سریال شده، قصه‌ متفاوتی‌ است که روایت می‌کند. «سوران» کاراکتر معمولی و از جنس مردم است. همچنین در عین اینکه مرکزیت داستان است، کاراکترهای دیگر هم کنش‌های لازم را انجام می‌دهند و قصه را پیش می‌برند.

این بازیگر درباره اینکه آیا از ابتدا هم قرار بود نقش «کیانوش» را خودش ایفا کند؟ توضیح داد: سروش محمدزاده (کارگردان سریال) بازی در دو نقش ««کیانوش» و«فتاح» را به من پیشنهاد داد. زمانی که فیلمنامه را خواندم کاراکتر «کیانوش» برایم جذاب شد. احساس می‌کردم «کیانوش» به‌گونه‌ای طراحی شده که می‌توانم از ابتدا تا انتهای آن‌را مهندسی کنم. از همان ابتدا که فیلمنامه را خواندم، برای بازی در این نقش مصمم و تصمیم خود را گرفته بودم.

وی همچنین درباره منفی بودن کاراکتر «کیانوش» هم اظهار کرد: «کیانوش» در فیلمنامه خاکستری نبود و ویژگی‌های منفی زیادی داشت. زمانی که با سروش محمدزاده حرف می‌زدم، ایده‌هایی داشتیم که به این کاراکتر شخصیت بیشتری بدهیم و برای کارهایش دلایل عاطفی و قوی بگذاریم. برای مثال فرض کنید آدمی برای تهیه غذای فرزندش مجبور می‌شود دزدی کند. ممکن است مخاطب با این فرد از نظر عاطفی همذات‌پنداری ‌کند اما از نظر عقلی همراهی نکند. در واقع مخاطب باید کُنش یک کاراکتر را از نظر عقلی و عاطفی درک کند.

بازیگر «سوران» گفت: دوست داشتم «کیانوش» آدم بدذاتی از درون و بیرون سیاه و منفور به نظر نیاید و همان‌طور که گفتم در فیلمنامه «کیانوش» منفی ترسیم شده بود. پس از هم‌فکری با کارگردان و فیلمنامه‌نویس این کاراکتر کمی تغییر کرد.

دانش بهزادی همچنین به این پرسش که فکر می‌کنید کاراکترهای منفی بیشتر در ذهن مخاطب می‌ماند یا کاراکترهای مثبت؟ پاسخ داد: در سینما و تلویزیون کاراکترهای منفی بسیار جذاب هستند. حتی ضدقهرمان‌هایی هستند که در ذهن می‌مانند و خود من هم چند نقش منفی در کارنامه کاری‌ام دارم. به طور معمول تولیدکنندگان و تصمیم‌گیرندگان یک اثر هنری، کمتر به سراغ بازیگری می‌روند که پیش‌تر در نقش منفی درخشیده است و بازی مداوم نقش‌های منفی این مشکل را هم به بار می‌آورد. یکی دیگر از مشکلات بازی در نقش‌های منفی این است که سینمای ما اخلاق‌گراست و در آثار سینمایی و تلویزیونی قهرمان‌هایی با رگه‌های منفی را زیاد در نقش اصلی نمی‌بینیم؛ در حالی که بهترین‌ فیلم‌های دنیا از کارگردانانی همچون کریستوفر نولان و مارتین اسکورسیزی و… در آثارشان ضدقهرمان‌ها نقش اصلی دارند که مخاطب هم دوستشان دارد.

او بیان کرد: کاراکترهای منفی با اینکه امکان پرداخت بیشتری دارند و در ذهن مخاطب هم می‌مانند اما متاسفانه در ایران کارایی چندانی ندارند و از نظر من این موضوع ناشی از نبود تخصص و آگاهی به هنر بازیگری در ایران می‌آید. همان‌طور که گفتم نقش‌های اول در سینما و تلویزیون ما، کاراکترهای مثبت و اخلاق‌گرا هستند.

بازیگر نقش کیانوش همچنین در پاسخ به اینکه تا به حال در زندگی فردی با خصوصیات اخلاقی کاراکتر «کیانوش» مواجه شده‌اید؟ اظهار کرد: بله اکنون در وضعیتی هستیم که آدم‌هایی از جنس «کیانوش» زیادند. آدم‌های گرفتاری که با وجدان خودشان برای رهایی از مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. این افراد درد اجتماعی دارند از طرفی دیگر درد خودشان به قدری بزرگ‌تر است که سرگردان می‌شوند و نمی‌دانند به مشکلات فردی خودشان توجه کنند یا مشکلات جمعی به همین دلیل اشتباهاتشان هم بیشتر می‌شود و دست به اعمالی می‌زنند که اگر در شرایط نرمال اقتصادی و اجتماعی بودند آن کارها را نمی‌کردند. از این جهت من «کیانوش» را کاراکتر منفی نمی‌بینم و به عقیده من و با توجه به بازخوردها مردم او را دوست دارند و با او همذات‌پنداری می‌کنند.

کاراکترهای منفی با اینکه امکان پرداخت بیشتری دارند و در ذهن مخاطب هم می‌مانند اما متاسفانه در ایران کارایی چندانی ندارند و از نظر من این موضوع ناشی از نبود تخصص و آگاهی به هنر بازیگری در ایران استاین بازیگر و کارگردان تئاتر در ادامه با اشاره به پرداخت «سوران» به حزب کومله به این پرسش که خودتان تا پیش از سریال تا چه حد با این حزب آشنایی داشتید؟ اینگونه پاسخ داد: سالیان سال است مسایل تاریخ به ویژه قبل و بعد از انقلاب و کومله را دنبال می‌کنم و علاقه دارم. به عقیده من تاریخ سیاسی معاصر ایران سرشار از قصه و اتفاقات ناگفته است. مخالف این هستم که سازنده با نگاه ایدئولوژیک اثری را بسازد زیرا اگر ما با نگاه ایدئولوژیک به بازگو کردن عریان‌تر حقیقت هم بپردازیم، ناخودآگاه این نوع دید باعث می‌شود بخشی از حقیقت مخدوش شود.

وی ادامه داد: بیان کامل حقیقت، بدون نگاه ایدئولوژیک برایم بسیار مهم است. در سریال و گفتمان رسمی جامعه هم ماهیت حزب کومله مشخص است اما اگر از منظر دیگری به زندگی فردی برخی از اعضای کومله نگاه کنیم، با وجوه دیگری آشنا خواهیم شویم. پرداختن به تاریخ معاصر بسیار دشوار است و ای کاش فضای متفاوتی وجود داشت که بتوان از منظر گوناگونی به حزب کومله پرداخت. گفتمان بین دو نگاه هر چقدر به صورت دیالکتیک برقرار شود به نفع مردم و آینده سیاسی و تاریخی این مملکت خواهد بود.

بازیگر سریال «سوران» درباره اینکه آیا صداوسیمای ما پتانسیل پرداخت به موضوعات سیاسی و تاریخی را دارد؟ گفت: بی‌شک سازمان صداوسیمای ملی باید پتانسیل پرداختن به آثار تاریخی را داشته باشد.

او در پاسخ به اینکه جدا از فضای رسانه‌ای فیلمسازان و بازیگران چقدر برای حضور در این کارها استقبال می‌کنند؟ عنوان کرد: به نظرم ممکن است فیلمسازان و بازیگران بسیار کم از این حوزه استقبال کنند. البته نه اینکه تمایلی نداشته باشند اتفاقا از فیلمبردار گرفته تا کارگردان و بازیگر بسیار کار کردن در آثار تاریخی را دوست دارند. گاهی به دلیل اینکه فیلتر سرسختی وجود دارد، موضوعات سیاسی و تاریخی تبدیل به منفعت می‌شود. در چنین شرایطی اگر هنرمند باور متفاوتی داشته باشد از این ژانر فاصله می‌گیرد. باید اجازه بدهیم رنگ‌ها، بوها و نگاه‌های دیگر مسایل تاریخی بروز پیدا کنند تا هنرمندان مسایل تاریخی ـ سیاسی را از وجوه مختلف به تصویر بکشند.

این بازیگر سپس درباره همکاری‌اش با مهدی نصرتی و اینکه اگر مجدد پیشنهاد کاری به شما شود که مهدی نصرتی در آن حضور داشته باشد قبول می‌کنید؟ تاکید کرد: اتفاقا من و مهدی نصرتی دوست داریم که در آثار بیشتر در کنار هم باشیم تا لحظات خوبی هم برای خودمان و هم برای ببیننده رقم بزنیم. فکر می‌کنم فیلم یا سریالی که یکی از ما نقش اصلی و دیگری نقش مکمل باشد، اتفاق جذابی خواهد شد. مطمئن هستم اگر تهیه‌کننده یا کارگردان باهوشی سریال «سوران» را ببیند، این امر را رقم خواهد زد و همه طیف لذت خواهند برد.

ای کاش فضای متفاوتی وجود داشت که بتوان از منظر گوناگونی به حزب کومله پرداخت. گفتمان بین دو نگاه هر چقدر به صورت دیالکتیک برقرار شود به نفع مردم و آینده سیاسی و تاریخی این مملکت خواهد بودتوماج دانش بهزادی در پایان صحبت هایش در واکنش به این جمله که اگر خودتان را جای مخاطب بگذارید، سریال «سوران» را چطور اثری می‌بینید؟ اینگونه گفت: اگر بخواهم در جایگاه مخاطب نظر بدهم، فکر می‌کنم «سوران» از نظر فرم بصری و هنری برای مخاطب ارزش قائل شده است. رنگ و لعاب و نورپردازی خوبی دارد و قصه‌اش را روان روایت می‌کند. کلیت تولید سریال «سوران» از طراحی صحنه و فیلمبرداری گرفته تا بازیگری و کارگردانی، پیشرو است و امیدوارم مورد پسند مخاطب باشد.

به گزارش پایگاه خبری آموزشگاه رسانه، سریال «سوران» به کارگردانی سروش محمدزاده چهارشنبه و پنجشنبه‌ها ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه از شبکه یک سیما روی آنتن می‌رود. «سوران» از تولیدات مرکز سریال سوره به تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده است و درامی تاریخی دارد. این سریال از کتاب «عصرهای کریسکان» اقتباس شده است.

انتهای پیام