نظریه کلیشه سازی

نظریه کلیشه سازی
کلیشه تفکرات قالبی هستند که معمولاً در مورد شهرها ، کشورها و یا گروهی از مردم ساخته می شود و این
کلیشه ها چنان در بین مردم گسترش پیدا می کند که مردم آن را واقعی می پندارند و مدرک داوری و قضاوت در
مورد آن شهرها و کشورها و گروهها بر مبنای همان تفکرات قالبی و کلیشه ای است .
معمولاً دولتها و کشورهای بزرگ هم در مورد مردم خود کشورشان و هم در مورد سایر کشورها کلیشه سازی
می کنند و از آن بهره برداری سیاسی می نمایند .
مثلاً مردم کشوری را چنان وحشی و دور از تمدن معرفی می نمایند که خطر سرمایه گذاری را در آن به قدری
افزایش می دهند که هیچ کشوری حاضر به سرمایه گذاری در آن نیست و یا دولتهای آن کشورها را چنان سیاه
نمایی می کنند که فاصله عمیقی بین مردم و دولتها ایجاد می شود .
یک حادثه کوچک را چنان بزرگ و حوادث بزرگ را کوچک جلوه می دهند . مثلاً امریکا چنان بر روی حادثه 11
سپتامبر مانور می دهد و چنان کلیشه ای در ذهن مردم دنیا ایجاد می کند که اگر به افغانستان و عراق و پاکستان
حمله نظامی نکند و ریشه تروریسم را نخشکاند ، زندگی مردم جهان اول با خطر جدی مواجه خواهد شد . در
حالیکه روزانه هزاران نفر از کودکان افریقایی براثرسوء تغذیه می میرند اما یک گزارش هم از آنها تهیه نمی شود .
در امور داخلی نیز کشورها معمولاً از این ترفند استفاده می نمایند تا قدرت و اقتدار خود را حفظ نمایند . معمولاً
حکومتها از اقلیتهایی که احساس خظر می کنند کلیشه سازی کرده و آنها را به شدت تحقیر می نمایند .
مثلاً در امریکا قبل از جنبش های 1199 شروع به کلیشه سازی در مورد سیاهان کردند . آنها را انسانهایی احمق،
تنبل و بدون جاه طلبی معرفی می کردند و همین کلیشه کافی بود که آنها را از داشتن حق رأی و تحصیل در
مدارس سفیدپوستان و یا زندگی در مناطق خوش آب و هوا در کنار سفیدپوستان و یا داشتن مشاغلی بالا محروم
بمانند .
آنها معمولاً در فیلم ها نقش های منفی را داشته و اکثراً نقش حاجی فیروز را به سیاهان می دانند . در مطبوعات
هیچ عکسی از سیاهان چاپ نمی شد ، مگر اینکه قتلی انجام داده باشند و در آن موقع نیز با نام کاکاسیا نام برده
می شد .
بعد از جنبش های اجتماعی 1199 هر چند کمی از این کلیشه های منفی و تحقیرآمیز کاسته شد اما باز هم هنوز
تقریباً ادامه داشت و هنوز هم هست . مثلاً سالخوردگان را انسانهایی نق زن ، فراموشکار و دمدمی مزاج جلوه
می دهند . حانم ها را انسان های احساساتی و ضعیف .