«خبر خوب»، موضوع رساله دکتری/ «اخبار بد» به ناامیدی دامن زده است

به گزارش پایگاه خبری آموزشگاه رسانه، ابراهیم رضایی دانشجوی دکترای علوم ارتباطات در جلسه دفاع رساله دکترای تخصصی با موضوع طراحی مدل خبر خوب بر اساس منافع و ارزش‌های ملی و اسلامی در رسانه‌ها در دانشگاه آزاد واحد تهران شمال برگزار شد، گفت: انتشار بی‌قاعده و پرتکرار اخبار منفی، موجب ناامیدی و مانع حرکت انسان می‌شود.  نتایج یک مطالعه نشان داده، به طور کلی انتشار اخبار منفی منجر به بروز علائم افسردگی  در مخاطبان می‌شود. 

او اظهار کرد: حجم اخبار منفی امروزه بیشتر از اخبار مثبت و خوب در رسانه‌ها انعکاس می‌یابد که این مسئله ناامیدی، افسردگی و درماندگی را در افراد به همراه دارد.

رضایی افزود: بر اساس پژوهشی که در گذشته انجام شده، در ایران نرخ سرقت منزل به ازای هر هزار منزل ۵، در انگلیس به ازای هر هزار منزل ۲۰، و در استرالیا به ازای هر هزار منزل ۲۵ است در حالی که میزان احساس امنیت  شهروندان ایرانی نسبت به این دو کشور رقم پایین تری را نشان می دهد و این مسئله به فضای روانی و رسانه ای کشور برمی گردد.

رضایی با بیان اینکه ایران در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی، همواره در معرض جریان‌سازیهای منفی رسانه‌های خبری غرب بوده است گفت: بر همین اساس نیاز به طراحی یک الگوی بومی برای تولید اخبار داریم که در این پژوهش عنوان «طراحی مدل خبر خوب بر اساس منافع و ارزش های اسلامی» را برای آن انتخاب کرده‌ایم.

او با اشاره به اینکه تا کنون هیچ پژوهش علمی در دنیا در موضوع خبر خوب انجام نشده، اضافه کرد: این مدل قرار است سبکی از روزنامه نگاری را معرفی کند که واقعیت ها را با تمام اجزا و شرایطش در مقابل دیدگان و قضاوت مردم قرار دهد.

او اهداف اصلی تحقیق خود را ساخت سازه اصلی مفاهیم خبر خوب بر اساس آراء خبرگان و طراحی مدل خبر خوب برای بهره برداری در رسانه ها خواند و خاطرنشان کرد: در این پژوهش که به روش گراند تئوری (نظریه زمینه ای) انجام شد، با ۲۳ تن از خبرگان علوم دینی، ارتباطات، خبر و رسانه، جامعه شناسی و روان شناسی کشور مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفت.

این دانشجوی دکترای علوم ارتباطات با بیان اینکه این مصاحبه‌ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی شد، گفت: در مرحله اول (کدگذاری باز) کدهای اولیه ۲۳ مصاحبه استخراج و تدوین شد سپس کدهای اولیه به کدهای ثانویه تبدیل و چند کد ثانویه نیز تبدیل به یک کد مفهومی شد.

او ادامه داد: در این تحقیق کدهای اولیه به تعداد ۱۱۲۷ کد استخراج شد، از میان این کدها تعداد ۴۱۲ کد ثانویه مشخص شد، از میان کدهای ثانویه تعداد ۲۰۷ کد مفهومی پدید آمد و در نهایت تعداد ۳۱ مقوله در قالب ۹ محور اصلی استخراج و نامگذاری شد.

طبقات پژوهش شامل پدیده اصلی (خبر خوب)، بستر حاکم (ساختار و شاخص های خبر خوب)، پیامد (تاثیر خبر خوب بر مخاطب)، شرایط علّی (خبر خوب از دیدگاه دین/ خبر بد و خبر منفی)، راهبردها (فرایند تولید خبر خوب، تهیه و تنظیم خبر خوب) و شرایط مداخله گر (خبرنگار خوب و توسعه خبر خوب) مشخص و تشریح شد.

این پژوهشگر تئوری بنیادی خبر خوب بر اساس منافع و ارزش‌های ملی و اسلامی را اینگونه عنوان کرد: «خبر خوب خبری است مفید، منطقی، امیدآفرین، مسئولانه، منصفانه، دقیق و جامع که ضمن رعایت اصول حرفه‌ای خبرنویسی، با در نظر گرفتن منافع ملی و ارزش‌های اسلامی تولید و منتشر شده و در نهایت موجب پیشرفت کشور و تعالی مخاطبان می‌شود و به نیاز آنان پاسخ می‌دهد».

رضایی با بیان اینکه آنچه خبر خوب را از دیگر اخبار متمایز می کند محتوای آن است که برگرفته از تفکر و اندیشه خبرنگار و مدیران رسانه است، خاطرنشان کرد: لذا برای آنکه همه خبرهایمان خوب شود، نباید در اجزای خبر درجا بزنیم بلکه باید فکر و نگاه مثبت اندیش، مومنانه، دلسوزانه، خیرخواهانه، آگاهانه و هدایت گرانه را در میان نویسندگان، گویندگان، تریبون داران، رهبران افکار و صاحبان خرد توسعه دهیم و کاری کنیم که رسانه نگاران به مثابه معلمان جامعه و رسانه به عنوان دانشگاه عمومی موجبات رشد و پیشرفت معنوی و فرهنگی مردم را فراهم کنند و این کار نیازمند سرمایه گذاری در حوزه «تربیت» است.

وی گسترش رویکرد خبر خوب را یکی از روش‌ها و راهبردهای لازم برای خنثی سازی توطئه‌ها و سیاه‌نمایی‌ها علیه ایران خواند و افزود: چه خوب است که فرهنگ سازی حول محور خبر خوب و تبدیل خبر خوب به گفتمان مسلط جامعه را به عنوان هدف و آرمان خود برای مقابله با جبهه عظیم فرهنگی دشمنان قرار دهیم.

در پایان این جلسه، با نظر داوران، رضایی موفق شد با نمره عالی از رساله دکترای خود در موضوع خبر خوب دفاع کند.