با خوانش زیاد اخبار دچار فلج خبری می‌شویم

به گزارش پایگاه خبری آموزشگاه رسانه به نقل از کمیته رسانه و تبلیغات سومین همایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، مسعود کوثری درباره نقش و ضرورت توجه به ارتقای سواد رسانه‌ای میان مردم، مسوولان و رسانه‌ها در مواجهه با اخبار کرونا اظهار کرد: علی‌رغم تجربه‌های متعددی که مسوولان و مردم در زمینه بحران‌های طبیعی (زلزله و سیل) در سال‌های اخیر داشته‌اند، این نخستین بار است که با یک بیماری واگیر گسترده و خطرناک روبه‌رو می‌شویم. از این رو، توجه به ابعاد آن و نقشی که رسانه‌ها در آن دارند بسیار حایز اهمیت است.

وی در تشریح لطمات بی‌توجهی به مولفه‌های سواد رسانه‌ای به عنوان مهارت مواجهه هوشمندانه با محتواهای رسانه‌ای، خاطرنشان کرد: در زمانه‌ای به سر می‌بریم که به آرامی قدرت شبکه‌های اجتماعی از رسانه‌های جمعی سنتی مثل مطبوعات و رادیو و تلویزیون در حال بیشتر شدن است. به عبارت دیگر، منبع خبر بسیاری از مردم و حتی مسوولان شبکه‌های اجتماعی هستند که در آنها گردش اخبار بسیار سریعتر از گردش اخبار در شبکه های خبری سنتی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: با توجه به عدم اعتماد به مطبوعات و رسانه‌های جمعی دیگر نظیر رادیو و تلویزیون، روز به روز اقبال مردم به شبکه‌های اجتماعی یا رسانه‌های اجتماعی افزایش پیدا می‌کند و این البته ضمن فوایدی که دارد خطراتی را هم دارد. نتیجه این امر افزایش اضطراب اجتماعی در نتیجه گردش سریع خبر و اشباع بیش از حد اخبار در زندگی روزمره مردم است.

کوثری با بیان اینکه این اشباع بیش از حد و غرق شدن مردم در اخبار و گزارش‌های مختلف نه تنها قدرت قضاوت را از آنها می‌گیرد، بلکه آنها را دچار نوعی فلج خبری می‌کند؛ مانند بوکسوری که در رینگ بوکس دائم در حال مشت خوردن است و دیگر توان واکنش نشان دادن هم ندارد، گفت: در این وضعیت سواد رسانه ای نه تنها برای مردم که حتی برای مسوولان هم ضروری و لازم است. زیرا استراتژی های سنتی مسوولان در ایران چندان در این موارد کارا نیستند. استراتژی هایی مثل نفی خبر، تکذیب، تأخیر در اعلام یا استراتژی های دیگری که وجود دارد گاه ممکن است هزینه های زیادی را برای جامعه به بار آورد.

رییس شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی نقش رسانه‌های جریان اصلی در ورود به هنگام و تولید محتوای موثر در خنثی سازی شایعات و اخبار جعلی و جریان‌سازی رسانه‌های خارج از کشور را حائز اهمیت دانست و افزود: اگر رسانه‌های جمعی به‌درستی بتوانند وارد معرکه شوند و نقش معیار و میزان خبر درست شوند، می‌توانند نه تنها به مردم معیارهایی برای قضاوت درست در مورد اخبار و گزارشات بدهند، بلکه به آنها اطمینان خاطر هم می‌دهند. طبیعتاً در چنین مواردی حجم اخبار بیش از توان مردم است و می‌تواند کاسه صبر آنان را لبریز کند.

وی یادآور شد: ضروری نیست هر آن چه از شبکه‌های خارجی پخش می‌شود، شایعه باشد یا شایعه تلقی شود. حتی اگر خبر درست هم پخش شود، به هر حال ظرفیت تحمل مردم را پایین می‌آورد و آنان را نگران می سازد. بنابراین، باید فکری برای چنین شرایطی کرد. توضیحات درست و قانع کننده، راهنمایی های خوب که مورد اعتماد مردم باشد و حتی مشاوره های روانشناختی در چنین وضعیتی می تواند بسیار مؤثر باشد. فراموش نکنیم که مردم فقط به خبر و گزارش در چنین وضعیتی نیاز ندارند، بلکه حتی به مشاوره‌های روانشناختی برای کاهش اضطراب یا آموزش شیوه های مدیریت زندگی روزمره در چنین شرایطی لازم دارند. بنابراین، هم شایعات برای مردم زیان‌آور است و آنان را نگران می‌کند و هم سردرگمی درباره اینکه در چنین شرایطی چه باید بکنند.

این استاد دانشگاه داشتن سواد رسانه‌ای را موجب افزایش قدرت تشخیص مردم در برابر شایعات و اخبار نادرست که به ویژه در چنین شرایطی در شبکه های تلویزیونی خارجی یا شبکه های اجتماعی گسترش پیدا می کنند، دانست و افزود: البته سواد رسانه ای باید با یک استراتژی درست اطلاع‌رسانی همراه شود تا بتواند اعتماد مردم را به آنچه از طریق رسانه های جریان اصلی پخش می‌شود، جلب کند.

کوثری استراتژی تکذیب یا ناچیز شمردن مساله در چنین مواردی را چندان کارآ ندانست و اظهار کرد: این رویه حتی ممکن است با رشد مشکلاتی که مردم نیز آن را شاهد هستند یا از آن خبردار می‌شوند، کلاً به بی‌اعتباری رسانه های جریان اصلی منجر شود. رسانه های خارجی یا شبکه های اجتماعی نیز از این منفذ استفاده می‌کنند و نقش اصلی اطلاع رسانی را برعهده می گیرند و به اعتبارزدایی از رسانه های جریان اصلی دامن می‌زنند.

رییس شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی گفت: هرگونه سیاستی در این زمینه باید با توجه به مصالح حکومت و مصالح و خیر عموم مردم شکل بگیرد به طوری که نه به منافع و مصالح ملی ضربه بزند و نه مردم را در بی خبری بگذارد. بنابراین، حتماً باید سیاستی دوجانبه همراه با قدرت انتقادی قائل شدن برای مطبوعات و رسانه ها که مراقب جریان امور هستند در نظر گرفته شود. در ضمن باید برای چنین شرایطی علاوه بر خبررسانی به فکر دیگر نیازهای آموزشی و روانی مردم هم بود.

سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی در راستای عمل به مسوولیت علمی و اجتماعی خود اقدام به ایجاد بخشی در سایت این رویداد به آدرس milconf.ir با عنوان «کرونا و سواد رسانه‌ای» کرده است تا علاقه مندان به موضوع مطروحه از زوایای گوناگون نگریسته و نسبت به تنظیم رابطه خود با رسانه ها در مواقع بحران هوشمندانه تر اقدام کنند.

انتهای پیام